در صفحه‌ی «شعر چهارشنبه‌ها» رستاخیز جوان
(زیر نظر فیروز ناجی)
«سفریس»
شاعر خوشبختی در زبان فارسی نبوده و نیست: حاصل ترجمه‌های موجود چیز دندان‌گیری
نیست اگر «شعر» بخواهیم بخوانیم. به لطف دوستی، سالها پیش مخزن مجلات و آرشیو نسخه‌های
اسکن‌شده‌ی کتابخانه‌ی مجلس شورای اسلامی (ملی سابق) دسترسم شد و این دوصفحه‌ی
روبروی هم را در مجله‌ی «رستاخیز جوان» یافتم، در صفحه‌ای به نام «شعر چهارشنبه‌ها» زیر
نظر فیروز ناجی.
«یکرباعی و ده ثلاثی» از ژرژ سه‌فریس (این «هـ» ناملفوظ بدل از کسره‌ی میانِ ضبط
فارسیِ اعلام لاتین خوشبختانه دارد از مد می‌افتد، و در انتهای کلمات فقط می‌توان
دید -«سِفِریس» درست است) که بدون نام مترجم آمده است. تاریخ انتشار و شماره‌ی
مجله و حتی دیگر متون این مجله را جایی یادداشت کردم که پیدا نمی‌کنم حالا. ولی
اگر حافظه یاری کند این دوره از ابتدای بهار 1356 (یا همان 2536) آغاز می‌شد و می‌کشید
به آخر تیر همان سال و با بورخس‌های بیژن الهی خاتمه می‌یافت.
صفحه‌آرا
و طراح یا به قول امروزی‌ها «مدیر هنری»ِ (انگار تب دکتر و استاد و مدیر در جامعه
به اهل هنر هم سرایت داشته) این مجله، در این دوره‌ی کوتاه که «حسام اشرفی» سردبیر
آن است، با اعجوبه‌ای‌ست به نام «بهزاد حاتم» که نمی‌دانم اصلن کجاست یا کیست؟ اگر
زنده است و کسی دیدش بگوید فلانی به سلام و خسته نباشید مصدع است. کاری که حاتم در
آن سال در بستن این صفحات شعر، آراستن بورخس‌های الهی، آراستن فیل در تاریکی قاسم
هاشمی‌نژاد، مقالات متعدد هنری و ... کرده است، هنوز، هنوز در مجلات فارسی کمیاب
است.
مترجم شعرها مشخص نیست ولی از بعضی قراین باید حدس زد بیژن
الهی‌ست که به چیدن علف‌های کوچک از دره‌ی هزاررنگ عادت دارد. در یادداشت
محسن صبا (چهل سال رفت و بیش... «این شماره با تاخیر 7») و اسماعیل نوری‌اعلا
(همانجا) می‌خوانیم که علاقه‌ی بیژن الهی به شاعران یونانی از کتاب جیبیِ «شاعران
یونانی» انتشارات پنگوئن آغاز می‌شود و بعد به کاوافی منتهی می‌شود، به اعاده‌ی
حیثیت از این مرد. با توضیحات این دو دوست و همراه (یکی چند سالی و یکی نیم قرن)
کتاب مذکور باید این باشد:
Four Greek Poets: C.P. Cavafy, George Seferis, Odysseus Elytis, Nikos Gatsos
(Translated by: Edmund Keeley , Philip Sherrard)
Penguin Books, (Penguin Modern
European Poets) 1965
و شعرهای این صفحه نیز از همین گزیده و از ترجمه‌ی انگلیسیِ
همین مترجم است، دقیق.
این آقای Keeley
، نویسنده و شاعر و مترجم و استاد دانشگاه و اینها، دیپلمات‌زاده است و کودکی را
آمریکا و یونان و کانادا می‌گذراند و بعد ادبیات می‌خواند و شیفته‌ی شاعران یونانی
قرن بیستم می‌شود، ریتسوس، سفریس، الی‌تیس و بیشتر از همه کاوافی. هنوز زنده است
در هشتاد و هفت سالگی. اگر به لیست آثار ترجمه‌ای این مترجم شاعر (از 1961 تا
1009) دقت کنیم می‌بینیم که شعر یونانی چقدر مدیون اوست:
v Six Poets of Modern Greece (With Philip Sherrard)
Alfred A. Knopf, 1961
v Vassilis Vassilikos, 'The Plant,' 'The Well,' 'The Angel': A
Trilogy (With
Mary Keeley) Knopf, 1964.
v Four Greek Poets (With Philip Sherrard) Penguin Books, 1965
v George Seferis, Collected Poems: 1924-1955 (With Philip Sherrard) Princeton University Press, 1967
v C. P. Cavafy, Passions and Ancient Days (with George Savidis) Hogarth Press, 1972
v Modern Greek writers: Solomos, Calvos, Matesis, Palamas, Cavafy, Kazantzakis, Seferis, Elytis (With Peter Bien) Princeton University Press, 1972
v C. P. Cavafy, Selected Poems (With Philip Sherrard) Princeton University Press, 1972
v Odysseus Elytis, The Axion Esti (with George Savidis) Pittsburgh University Press, 1972
v C. P. Cavafy, Three Poems of Passion (with George Savidis) Plain Wrapper Press, 1975
v C. P. Cavafy, Collected Poems (With Philip Sherrard and George Savidis) Princeton University
Press, 1975, revised edition, 1992.
v Angelos Sikelianos, Selected Poems (With Philip Sherrard) Princeton University Press, 1979
v Odysseus Elytis, Selected Poems Viking-Penguin, 1981
v The Dark Crystal: An Anthology of Modern Greek Poetry (With Philip Sherrard) Denise Harvey & CO, 1981
v Voices of Modern Greece: Selected Poems of C.P. Cavafy,
Angelos Sikelianos, George Seferis, Odysseus Elytis, Nikos Gatsos (With Philip Sherrard) Princeton University Press, 1981
v Yannis Ritsos, Return and Other Poems Parallel Editions, 1983
v C. P. Cavafy, A Selection of Poems (With Philip Sherrard)
Camberwell Press, 1985
v Yannis Ritsos, Exile and Return: Selected Poems, 1967-74 Ecco Press, 1985
v The Legacy of R.P. Blackmur: Essays, Memoirs, Texts , Ecco Press, 1987
v Yannis Ritsos: Repetitions, Testimonies, Parentheses Princeton University Press, 1991
v The Essential Cavafy (With Philip Sherrard) Ecco Press, 1995
v George Seferis, Collected Poems, (With
Philip Sherrard) Princeton University Press, 1995
v ″Angelos
Sikelianos: Selected Poems″,(with Philip Sherrard),
second bilingual edition, Denise Harvey, 1996
v George Seferis and Edmund Keeley: Correspondence, 1951-1971 Princeton University Library, 1997
v A Century of Greek Poetry 1900-2000: Bilingual Edition (with Peter Bien, Peter Constantine, and Karen Van Dyck) Cosmos Publishing, 2004
v Selected Poems Of Odysseus Elytis (with Philip Sherrard) Anvil Press, 2007
v The Greek Poets: Homer to the Present (co-editor) W. W. Norton, 2009
این «ثلاثی»هایی که در فارسی می‌خوانیم در اصل ده تا هایکوست
از دفتری به نام «شانزده هایکو». باقیِ کارها هم همینقدر زیبا.
آخر هم اینکه این شانزده هایکو شده آغازگر یک جریانی که
مشخصات آن را در این لینک می‌توانید ببینید و جالب است:
۱ نظر:
با سلام،
آخر چطور به خودشان اجازه می دهند یونانی ندانسته شعر یونانی ترجمه کنند، آن هم شعر، نه مقاله، حالا مترجم هر کسی که باشد. بیژن الهی یونانی می دانست؟
ارسال یک نظر